Durek Wojciech

Polski artysta rzeźbiarz i malarz. Urodził się 23 marca 1888 roku w Małej, powiat ropczycki. Zmarł 29 maja 1951 roku w Kielcach. Był synem Franciszka i Marii z Magierów. Studia artystyczne odbył w Wyższej Szkole Przemysłowej w Krakowie, w szkole zawodowej w Laos (Tyrol) i w Accademia di Belle Arti w Mediolanie. W okresie międzywojennym mieszkał w Toruniu, gdzie był członkiem Konfraterni Artystów. W 1915 odbył praktykę rzeźbiarską w Grazu. Po 1945 r. osiadł w Kielcach. Wystawiał w Krakowie 1920, Warszawie 1920, Toruniu 1922, 1928, Bydgoszczy, Lublinie 1931 oraz w Kielcach 1945 i 1949. Wystawa krakowska z 1920 r. zorganizowana przez miejscowe Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych była pierwszym krajowym pokazem jego prac malarskich i rzeźbiarskich (zaprezentował cztery obrazy oraz pięć rzeźb, w tym dwie płaskorzeźby) i spotkała się z przychylnymi głosami krytyki. Był twórcą głównie rzeźb pomnikowych i o tematyce religijnej, chętnie tworzył w betonie. W 1931 wykonał figurę Chrystusa Króla na zamówienie proboszcza z Chojnic, ks. Bolesława Makowskiego. Ponadto Durek zajmował się dekorowaniem wnętrz kościelnych (m.in. w kościele w Wielu), malował portrety i sceny religijne. Zajmował się również medalierstwem, uzyskał III nagrodę w konkursie na medal pierwszego Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej po odzyskaniu niepodległości.
 
Niektóre dzieła Wojciecha Durka

Figura Michała Archanioła, która dawniej znajdowała się na zewnątrz kościoła w Małej, obecnie rzeźba stoi w centrum ołtarza głównego i przypomina wiernym o wezwaniu jakie nosi świątynia. Jest to drewniana polichromowana figura, przedstawiająca Michała Archanioła, który w prawej zgiętej w łokciu ręce trzyma szalę przygotowana do ważenia dusz, w lewej oszczep, aby spychać do czeluści tych, którzy zostali skazani na wieczne potępienie. Rzeźba stylizowana na średniowieczną, w opracowaniu wyrazu twarzy i układzie szat przypomina cechy stylu pięknego.

SONY DSC

Grobowiec ojca Franciszka w Małej, w którym z upływem lat zostali pochowani pozostali członkowie rodziny: matka Maria, bracia Władyslaw i Henryk oraz siostra Stefania. Rzeźba umieszczona nad rodzinnym grobem jest niezwykle przejmująca, bowiem przedstawia znużonego i zmęczonego ciężką pracą rolnika, który trzymając w ręku złamany pług, klęczy przed figurą ukrzyżowanego Chrystusa, nie spuszczając z niej wzroku. Nie sposób się nie domyśleć, że jest to wyraźna aluzja do napietnowanego znojem i trudem życia zmarłego ojca, osoby pobożnej, pokładającej całą swą ufność w Panu.

132

Pomnik Chrystusa Króla. Znajduje się na najwyższym wzniesieniu w Malej. Sporych rozmiarów pomnik wykonany z betonu na wysokim cokole widoczny jest nawet z oddali. Na cokole widnieje wykonany charakterystyczną międzywojenną majuskułą napis „Przyjdź Królestwo Twoje”, a powyżej uproszczona w rysunku tiata papieska ze stułą oraz rok 1937. Budowa pomnika trwała w latach 1936 – 1937. Na początku Durek zdecydował się na postawienie szkieletu konstrukcyjnego figury z szyn kolejowych. Na tym szkielecie, stosując drut, cement i cegłę jako wypełnienie, artysta uksztaltował czterometrową postać z rozpostartymi rękoma. Całoość prac wykonal osobiście, korzystając jedynie z pomocy swych ziomków, którzy sporządzili rusztowanie. Piedestał zbudowano z lokalnego kamienia wożonego z okolicznego strumienia, łączonego cementem. Chrystus stoi z rozpostartymi ramionami, ubrany w szty fałdujacy się w sposób dekoracyjny, zrytmizowany i symetryczny. Na jego piersi widnieje serce w promieniach z krzyzem i koroną cierniową. Surowa i powazna twarz z lekko zaznaczonym zarostem jest obliczem Boga – Wladcy. W dwa lata po ukonczeniu dzieła, zostało ono uroczyście poświęcone w sierpniu 1939r. W tym czasie nad Polską zebrały się „ciemne chmury”, bowiem kilka dni po tak ważnej dla mieszkańców uroczystości rozpoczęla się II wojna światowa. Pomnik przetrwal okupację hitlerowską bez uszkodzeń. Dopiero w 1945 pomnik został ostrzelany przez żołnierzy armii radzieckiej. Uszkodzone zostały: głowa, szyja i jedna dłoń. Wkrótce po wojnie Durek przybył do Malej i zrekonstruował utracone części rzeźby.

Kalwaria Kodeńska, pierwszy ołtarz polowy p.w. Matki Boskiej sprzed II wojny światowej przedstawiający różne sceny z życia Maryi. Wykonany w 1939r, gruntownie odnowiony w 2000r. Wnęka lewa: Narodzenie i Ofiarowanie NMP. Wnęka prawa: Zaślubiny i Zaśnięcie NMP. Wnęka centralna: Ukoronowanie Matki Bożej na Królową Nieba i Ziemi.

214

„Salome z głową Jana Chrzciciela”, 1929r.. Przedstawia, w ujęciu do kolan , tańczącą Salome pochylającą się nad ściętą głową św. Jana Chrzciciela. Rzaźba powstała w Toruniu, gdzie Durek mieszkał i tworzył w okresie dwudziestolecia międzywojennego.

224

„Salome z głową Jana Chrzciciela”, 1929r.. Przedstawia, w ujęciu do kolan , tańczącą Salome pochylającą się nad ściętą głową św. Jana Chrzciciela. Rzaźba powstała w Toruniu, gdzie Durek mieszkał i tworzył w okresie dwudziestolecia międzywojennego.

440